Lời Bình
Gần 4 thiên niên kỹ chiều dài lịch sử của đất nước. Vào ra trận mạc chinh chiến không biết bao nhiêu phen. Trai đất Việt chỉ vì chí nguyện hiến mình cho độc lập của Tổ Quốc, cho ấm no hạnh phúc của dân tộc.
Niềm hãnh diện thật xứng đáng cho thế hệ chúng ta khẳng định Việt Nam là một dân tộc anh hùng. Chưa một lần chịu khuất phục kẻ thù trong mọi tình huống. Cho dù có lúc bị áp đảo nhất thời bởi thế lực địch, phải chịu kiếp “ làm ngửa dưới cương”. Nhưng rồi cũng tìm cách vùng dậy đạp đổ cường quyền giành độc lập tự do cho xứ sở mình. Điều đó đã chứng minh rất rõ qua các sử liệu cổ Kim Đông Tây.
Thành tích lẩm liệt của các đấng nam nhi, phần lớn nhờ vào đức hy sinh cao quý của người phụ nữ. Là căn cứ hậu cần đầy tin tưởng để khích lệ chồng con vừng lòng làm nhiệm vụ.
Dù phải ngàn dặm sơn khê thăm thẳm và thời gian cách ngăn vời vợi, người chinh phụ vẫn một lòng trung tiết chờ chồng, nuôi con, để kẻ làm trai được yên tâm lo việc nước. Tấm lòng trung nghĩa sắt son đã kết tạo nên vô số ca dao truyền khẩu đáng để đời :
Bao giờ cạn lạch Đồng Nai
Nát chùa Thiên Mụ mới sai lời nguyền
Hoặc : Chừng nào đá nát vàng phai
Biển Hồ lấp cạn mới sai lời thề
Trăm năm lòng gắn dạ ghi
Dẫu ai đem bạc đổi chỉ cũng không.
Một cách liên tưởng nhẹ nhàng vào hoàn cảnh, vào số phận tác giả rung lên tiếng chuông lòng một cách ẩn dụ bằng cặp câu song thất
Cửa phòng the năm canh khép lại
Thiếp chờ chàng ngày luận tháng qua”
Nỗi ưu tư về cảnh biên cương heo hút, chướng khí Lam Sơn, đạn bom nguy khốn đã làm sống dậy trong lòng người chinh phụ từng giờ, từng phút, mà tác giả đã đặt mình vào đó để viết nên thơ :
“ Chàng vì tổ quốc quê hương
Dấn thân giữa chốn sa trường hiểm nguy”
Qua ngót 100 đoản khúc với thi pháp song thất lục bát, tác giả đã không chừa chỗ cho chúng ta nói thêm điều gì về nghĩa vụ cao cả và đạo hạnh tiết trung của người chinh phụ. Phải nói đây là một tuyệt tác, một cách hình dung là những tấm gương đánh để cho thế hệ hôm nay và mai sau lấy đó làm khuôn thước cho cột cách của người phụ nữa Việt Nam.
Mặc dầu tác giả chỉ đề cập đến tâm hôn cao trọng của người chinh phụ trong thời buối chiến chinh xưa, chỉ có thân trai mới ngang dọc tung hoành. Chúng ta cũng đã liên tưởng được rằng chính cái tâm hồn son sắt đó đã đẩy đưa người phụ nữ của thời kì đương đại sánh ngang với nam giới để xông pha với mọi hiểm nguy trên chiến trận, sống mái với kẻ thù, giúp nước giúp dân và đạ lập không biết bao nhiều kỳ công cho việc bảo toàn độc lập, tìm kiếm tự do cho Tổ Quốc, chứ không chỉ an phận chờ chồng, nuôi con ở hậu phương.
Từng đoản khúc với lối cấu trúc thơ theo đúng niêm luật, thực sự tác giả đã gieo vào lòng người đọc từng giai điệu ra đời thật đáng khâm phục
Tác giả : Hiếu Giang Trần Đình Lan
Nỗi Lòng Chinh Phụ
Cảnh chinh chiến, lan tràn cát bụi
Cõi hồng trần, gặp buổi trân chuyên
Chiến tranh khối lửa triền miên
Tang thương tràn ngập, đảo điên thế này.
Bom đạn nổ long trời chuyển đất
Khói bụi bay che mất tầng mây
Mạng người nằm ở tầm tay
Dân tình chết chóc tháng này chiến chinh.
Thân chiến sĩ khó bề chọn lọc
Mộ anh hùng đất mọc đầy non
Giao tranh kẻ mất người còn
Chàng ơi biết thiếp mảnh hồn lo xa.
Nợ nước non ta thời phải trả
Oán hờn này từng bửa không quên
Công chàng tổ quốc ghi trên
Tình chàng thiếp ấp ủ bên mộng lòng.
Thiếp ao ước cánh chim theo dõi
Bay tìm chàng ngoài cõi quan san
Để xem cuộc chiến chinh tàn
Quân chàng chiến thắng muôn ngàn hổ beo.
Truy kích địch lần theo sanh tử
Gót chân chàng ngàn dặm bôn ba
Anh hùng trước trận xông pha
Áo hoen thuốc súng như là mực in.
Mừng chiến thằng dồn vang tiếng trống
Nhạc quan reo sung bổng cầm tay
Nước non giữ nước non này
Hồn thiên Tổ Quốc cờ bay bùi ngùi.
Xác của giặc chôn vùi trận tuyến
Thế quân chàng chuyển biến Động Tây
Trùng trùng lớp lớp cờ bay
Chiến công chàng để mai này sử ghi.
Người chinh phụ lấy gì hy vọng
Tháng ngày mơ hình bóng chinh phụ
Chàng đi đã mấy mùa thu
Nhớ thương từng phút mịt mỳ bóng mây.
Chàng đâu biết tháng ngày mưa gió
Thiếp âm thầm gắn bó chiếu chăn
Tình chàng cùng thiếp cách ngăn
Biển buồn tỏa rộng, thương băng trời xanh
Duyên chưa thắm chàng đành bỏ lại
Tình chẳng cầm thiếp phải trông sang
Làm trai gánh vác giang san
Vợ hiền thiếp phải thay chàng nuôi con.
Long chung thủy tâm hồn đã thấy
Núi non xa cách mấy ngàn dâu
Phấn son thiếp đã bạc màu
Hỏi chàng có biết thiếp sầu thương ai.
Thiếp đâu biết nay mai gió cát
Tấm thân chàng lưu lạc phương nao
Đoạn trường mưa nắng xiết bao
Gập ghềnh núi thẳm non cao dãi dầu.
Đời chiến sĩ dẩu rằng dày dạn
Núi non nào khó cản chân bôn
Nỗi lo lòng thiếp bồn chồn
Ngàn thương thiếp giữ tâm hồn thanh thanh.
Cửa phòng the năm canh khép lại
Thiếp chờ chàng ngày tận tháng qua
Tình chàng và thiếp cách xa
Nhớ không gọi thấp thương là gọi cao.
Bên sường núi bóng sao chiếu rọi
Góc tường sầu thương nỗi chôn sâu
Chàng đi xa cánh bấy lâu
Tình vương luống để thiếp sầu chẳng khuây.
Ngoài chiến tuyến chàng hay chăng nhỉ
Thiếp một lòng chung thủy chinh phu
Vì dâ vì nước diệt thù
Vì chàng thiếp đợi mấy thu chẳng màng.
Đời chiến sĩ gian nan cực khổ
Đêm lạnh lùng ngủ chổ sương phong
Gió động tê buốt cõi lòng
Tình nhà nợ nước trong vòng chinh nhân.
Từ dạo đó phong vân vạn nẻo
Biết giờ chàng lạc lẽo nơi đâu
Người hùng chinh chiến bấy lâu
Thân mình xem nhẹ như màu cây cỏ.
Cơn gió thoảng bóng mây từ trước
Người anh hùng nhẹ bước phong sương
Chàng vì tổ quốc quê hương
Dấn thân giửa chốn sa trường hiểm nguy.
Thân chiến sũ mong gì tồn tại
Mắt chinh phụ mãi mãi trăng soi
Trương phu lòng chẳng hẹp hòi
Sống vì đất nước chết coi nhẹ mình.
Mắt nhìn thấy lửa binh quê cũ
Đạn quân thù trùm phủ tang thương
Ai đem thân gởi chiến trường
Ai nằm yên ở hậu phương nhìn ra.
Chàng nghĩ thế xông pha sương gió
Chàng vì dân đây đó muôn phương
Bom thù đổ nát quê hương
Nhà tan thành hố học đường hào sâu.
Cảnh tang tóc dân lành rời rã
Cuộc tương tàn ai đã gây nên
Làm trai nợ nước báo đền
Cán cân nặng nhẹ đôi bên tình thù.
Trong cánh cửa mấy thu thiếp đợi
Ngoài biên thùy chàng hỡi nghe chăng ?
Nhớ chàng lệ dấu vào khăn
Giang tay khêu lại ngọn đèn lu lu.
Thiếp cố giữ phận người chinh phụ
Mong chàng đừng học lũ vương tôn
Làm tròn bổn phận nước non
Xa quê nhớ vợ thương con ở nhà.
Đừng phong lưu bướm hoa niên thiếu
Chớ học đòi dan díu tình duyên
Để lòng thiếp mãi ưu phiền
Duyên tình cản lối hàn huyên cho đành
Ngày hôn lễ trăng thanh chứng tỏ
Buổi tiễn đưa mây gió tường tri
Một lần đời thiếp vu quy
Tùng phu xuất giá mong gì nữa đâu
Cảnh binh lửa dãi dầu chinh phụ
Kiếp nhân sinh vần vũ che trăng
Sáng hôm tối lửa tắt đèn
Dán đâu nghĩ đến cung hằng kiêu sa.
Thuở tiển biệt chàng ra mây gió
Hẹn ngày nào đào nọ đơm bông
Bây giờ trời đã sang Đông
Phù dung sớm đến bên sông đợi chờ.
Người chiến sỹ hẹn họ năm ấy
Sao bây giờ chẳng thấy tăm hơi
Tóc huyền sợi rối vì trâm
Nỗi lòng tan nát hương cầm bạc phai .
Cuộc hẹn ước ngày này thuở nọ
Lỗi lời thề trăng gió tiêu hao
Hay chàng còn ở chiến hào
Không về thấy thiếp lệ trào mênh mông.
Thiếp đã đến chàng không thấy lại
Lời chung tình ở mãi mây xanh
Nỗi lòng buồn lại bao quanh
Bước chân lạc lối đường tình ngẩn ngơ.
Thư chàng hẹn sao chàng chẳng tới
Lỗi tại chàng hay bởi quân cơ
Để cho thiếp đứng đợi chờ
Vầng dương bóng ngã bên bờ vực than .
Thiếp nhớ lại ngày chàng nhập ngũ
Tròn năm này tính đủ ba bông
Đã quên phấn nhạt môi hồng
Phòng loan chiếc bóng đợi trông chàng về.
Tình chồng vợ phu thê gắn bó
Đạo mẹ cha chữ hiếu con thương
Mẹ già tóc đã điểm sương
Con thơ than khóc đêm trường nhớ cha.
Tình của mẹ thương chàng ngoài cửa
Lòng con thơ chờ bửa cơm cam
Tảo tần sáng Bắc chiều Nam
Thay chàng thiếp phải kiêm làm phụ thân.
Nuôi dưỡng mẹ thêm phần dạy trẻ
Thân dặm trường nặng nhẹ là bao
Thay chàng dầm dãi sương sao
Xuân mang nhớ đến thường vào đông sang.
Tình cách trở muôn ngàn hải lý
Mối sầu đan vạn ý thơ thương
Chàng vì đất nước quê hương
Thiếp vì đạo nghĩa can thường phải lo.
Nhớ ngày thiếp qua đò xuất giá
Gương chung tình chàng đã soi chung
Đục trong sướng cựuc gánh cùng
Nghèo không than phận, vinh không thay lời.
Chiếc nhẫn cưới có trời chứng kiến
Trâm cài đầu núi biển tường tri
Pháo hồng tiễn thiếp vu quy
Ân tình chàng đắt thiếp đi vào phòng.
Tình chồng vợ trải bao năm tháng
Duyên sắc cầm bón dáng chưa phai
Chàng đi đã mấy năm dài
Quê nhà hôm sớm miệt mài thiếp lo.
Tội cho chàng gay go núi đá
Thương cho chàng vất vả ghềnh sâu
Sớm chiều nắng dãi mưa dầu
Thân người chiến sĩ bạc màu phong sương.
Sợ gió đến cản đường binh ngũ
Lo mưa về mây phủ động sang
Màn trời chiếu đất gian nan
Thương tìn đồng đội nên chàng phải lo.
Chàng phải lo hẹn hò bỏ dở
Nơi quê nhà con vợ chờ trông
Hỏi chàng có nhớ thiếp không
Ngày xuân én liệng môi hồng điểm trang.
Môi điểm trang chờ chàng trở lại
Trâm thiếp cài tóc mãi phất phơ
Thiếp cùng con trẻ đợi chờ
Mùa xuân chàng hẹn bên bờ sông thương.
Tội cỏ dại bên mương nước ngập
Thương cây gòn lá rụng thân trơ
Mẫu thân đầu tóc bạc phơ
Nhớ con lệ thấm bên bờ mi nhăn.
Thương thân thiếp chiếu chăn lạnh nhạt
Gối hồng loan đã bạc màu son
Tháng ngày dưỡng mẹ nuôi con
Thời gian quên lãng mảnh hồn băng trinh.
Lo cuộc sống một mình thiếp gánh
Che má hồng trong mảnh khăn thô
Chàng đi gìn giữ cơ đồ
Đường trần thiếp phải bước vào nắng mưa .
Đêm gió lạnh rèm thưa lẻ bóng
Ngoài mái hiên nhỏ giọt mưa rơi
Ngọn đèn lúc tỏ lúc vơi
Nhớ thương tỏa khắp đất trời bi ai.
Gà gáy sáng đêm dài sao ngắn
Tiếng quốc hờn văng vẳng đầu thôn
Nhớ lời biển hẹn thề non
Năm canh khó ngủ thiếp còn mộng mơ.
Vừa chớp mắt bỗng giờ trời sáng
Nuỗi buồn này thiếp bán ai mua
Cây thương mọc đủ bốn mùa
Vắng chàng nhà giọt gió lùa màng che.
Vầng nhật nguyệt chun khe cửa sổ
Khói đèn chong tỏa khắp ba gian
Một mình ngày thở đêm than
Hỏi chàng ngoài nẻo quan san có tường.
Thiếp cũng chẳng giống phường bán phấn
Mượn lầu hồng gợi phận cầm ca
Đề người thưởng nguyệt mua hoa
Lủ ong bầy bướm xem là của chung.
Thiếp chẳng phải phù dung tuyệt thế
Để khiến chàng nhỏ lệ chia tay
Hay là chàng đả đổi thay
Hoa xuân thân thiếp đến ngày tàn phai.
Hay chàng nặng thân trai nợ nước
Ngỏ công hầu tính bước thăng quan
Quyền uy giàu có cao sang
Năm thê bày thiếp sánh hàng vương tôn ???
Hay trận thiến vẫn còn xơ xác
Bom quân thù đổ nát quê hương
Nên chàng còn ở chịến trường
Quyết lòng giữa lấy quê hương nước nhà.
Thiếp củng muốn đi ra chiến lũy
Đề tìm chàng chiến sỹ hùng anh
Lo chi đường núi gập ghành
Màng chi phận gái rời thành tìm phu.
Thư chàng gởi mấy thu còn để
Lời phân trần kể lể còn đây
Nhớ thương càng lúc càng đầy
Lòng chàng ý thiếp đời này mấy ai.
Thiếp đã nếm chua cay cuộc sống
Thiếp đã từng đở chống nhớ thương
Tháng ngày bên khối tình vương
Buồn sa giọt thảm nhớ vương lệ sầu .
Thiếp phận gái` giãi dầu dù mấy
Sức thiếp đo, cũng bấy nhiêu thôi
Xa chàng còn thuở nằm nôi
Giờ này nó lớn khôn rồi chàng ơi.
Thiếp dạy con dùng lời thân phụ
Nuôi nấng con chẳng đủ là bao
Phải chăng thiếp phận má đào
Vắng chồng vợ bước chân vào gian nan.
Thiếp cũng chẳng than van chi cả
Phận dâu hiền thiếp đã lo toan
Miển sao thay thế được chàng
Chờ ngày tấu khúc khải hoàn dân ca.
Đời chiến sỹ xông pha đây đó
Nét phong trần mưa gió bao quanh
Chàng đi giữ nước giử thành
Thiếp về giử bức tỏ mành phòng the.
Đường chàng đi theo khe suối chảy
Ngỏ thiếp về trải mấy hàng dâu
Núi cao biển rộng sông sâu
Thương chàng vì nước dãi dầu tuyết sương.
Vào tuyết sương quên đường xưa củ
Thiếp chờ chàng nay đủ ba đông
Lạnh lùng gối chiếc phòng không
Xót thương phận gái má hồng đương xuân.
Chàng niên thiếu chưa từng nhập ngũ
Nay lại mang quân cụ vào vai
Chữ tình chàng bỏ cho ai
Lòng trung chàng lại kề vai gánh vào.
Bỏ lại thiếp má đào phấn nhạt
Bỏ mẹ già tóc bạc điểm sương
Bỏ nhà bỏ cả ruộng vườn
Giồng khoai ai tưới con mương ai đào.
Vào quân ngủ chiến hào thành lũy
Núi đồi cao suối cạn sông sâu
Vai mang tổ quốc đi sầu
Chẳng màng chức phận công hầu đai cân.
Nợ non nước mười phần gánh nặng
Chí anh hùng khò tránh gian lao
Gậnh ghềnh đèo thẳm núi cao
Chân chàng dẫm nát chiến hào cỏ xanh.
Chốn hành quân chung quanh cây lá
Nơi non cao tảng đá cheo leo
Rừng sâu nào thiếu hổ beo
Xà vương tránh mắt nhìn theo bóng chàng.
Người chiến sỹ hiên ngang đây đó
Đã quen rồi mưa gió tuyết sương
Tháng ngày quân ngủ chiến trường
Cần chi chăn gối nệm giường nơi đây.
Đầu nhờ có tán cây che nắng
Áo sờn vai còn đủ dung thân
Miếng ăn giấc ngủ nào cần
Bao thu chinh chiến trăm lần giao tranh.
Tiếng trống trận vây thành địch vỡ
Đoàn quân xa giống tợ diễn binh
Bógn cờ tổ quốc uy linh
Chiến công vang dội đồ thành gần xa.
Về hậu cứ vòng hoa mến tặng
Tấm huân chương chiến thắng người trao
Toàn dân cờ xí xôn xao
Vạn người chào đón anh hào chiến binh.
Khen tặng chàng tháng năm sương gió
Thưởng công chàng một bó hoa tươi
Đoàn quân nói nói cười cười
Ngày hân hoan nhứt của người chiến binh.
Đánh cho giặc hoảng kinh giải giới
Tấn công thành quyết tới trung môn
Địch quân khiếp vía bay hồn
Điện Biên Phủ trận vẫn còn lưu danh.
Nhớ tiền sử quân Thanh cởi giáp
Trận Hà Hồi bão táp mưa sa
Ngọc Hồi làm chủ quân ta
Mùa xuân chiến thắng dân ta đón chào.
Bạch Đằng giang ghi vào chiến sử
Giết giặc Tàu gìn giữ non sông
Ơn này hậu thế ghi công
Xứng danh con cháu Lạc Hồng hùng anh.
Thâu dẫu chết lưu danh muôn thửơ
Bảng vàng ghi bia mộ nghìn thu
Chàng không ngọan cảnh ngao du
Đầu quân ý chí diệt thù cứu quê.
Thiếp nhẹ gánh phu thê một tấc
Chàng nặng lòng quân quốc mười phân
Lo làm bổn phận công dân
Bỏ quên hoa héo mấy lần tuyết rơi.
Tuyết tuôn rơi ngoài trời lạnh buốt
Hoa dẫu tàn, còn chút hương trinh
Hỏi chàng chàng lại làm thinh
Tỉnh ra mới biết chính mình đang mơ.
Ngoảnh mặt thấy con thơ say ngủ
Ngẫm cụộc đời chinh phụ xóa xa
Nóc nhà trăng mãi dòm qua
Gió chen khe cửu, mưa sa cuối thềm.
Nếu còn chàng ấm êm biết mấy
Nếu còn chàng sớm dậy chiều che
Dễ gì thấy anh trắng khoe
Dễ gì gió đến, vỉa hè mưa chun.
Thiếp tần tảo bán buôn đây đó
Mẹ tuổi già con ngỏ thơ ngây
Căn nhà ngày trước chàng xây
Giờ này lá phủ tràn đầy mái tranh.
Ngày hai bửa cơm canh rau lá
Đủ nhọc nhằn vất vả thân em
Trời sanh chân yếu tây mềm
Dễ gì đứng vững trước thềm lao công.
Đâu bằng chàng da đồng thân sắt
Đâu bằng chàng sớm Bắc chiều Nam
Không chàng thiếp phải lo làm
Nắng ghen má đỏ, gió hờn tóc đen.
Thiếp thay chàng bon chen cuộc sống
Nhớ thương chàng giấc mộng thâu canh
Lãng quên tuổi thiếp còn xanh
Cây buồn gió đến rung cành lá rơi.
Cành lá rơi tả tơi trong gió
Hoa sớm tàn bướm nọ chê duyên
Chàng đi chinh chiến triền miên
Quê nhà bỏ lại vợ hiền con thơ.
Giửa dòng tình bơ cơ vạn nẻo
Trong cuộc đời sớm héo chiều tươi
Về nhà nói nói cười cười
Cho con vui vẻ mẫu từ an tâm.
Màn kịch đó ba năm thiếp diễn
Vở tuồng kia chế biến sao đây
Để cho tất cả vui vầy
Gia đình mãi đợi một ngày đoàn vịên.
Dạy cơn thơ bút nghiên từng chữ
Khuyên bảo con kinh sử làu thông
Chăng mềm nhường buổi vào đông
Đắp con đỡ lạnh ấm lòng ấu nhi.
Con còn trẻ biết gì gian khổ
Mẹ tuổi già mòn mỏi đợi trông
Lần tay nối sợi chỉ hồng
Thiếp ngồi dệt áo mùa đông cho chàng.
Thư chiến sỹ mấy trang còn giữ
Khối chung tình ngàn chứ tương tư
Bóng chàng lúc thực lúc hư
Con mơ thoáng nở nụ cười trên môi.
Chàng muôn dặm thân ngoài vạn lý
Thiếp quê nhà dệt ý thơ thương
Bỗng nghe tin ở chiến trường
Quân chàng chiến thắng quê hương thanh bình.
Lòng của thiếp nào ai sá biết
Khpé tình tiêng lo liệu non sông
Để chàng cứu nước thành công
Xứng danh giòng giống Lạc Hồng Việt Nam.
